Hier en Nu

Aanwezig zijn in het ‘hier en nu’; dit moment. Onder andere ZEN, Boeddhisme, Mindfulness en Meditatie,  bieden beoefeningen die het ‘hier en nu’ verkennen en benadrukken. Maar wat is het belang ervan én wat kan je ermee. De hierna volgende verkenning doet een eerste aanzet om tot een antwoord te komen.

Hier en Nu

‘Hier en nu’ betreft het meest actuele moment dat zich in nú voordoet en op belevingsniveau aandient als: “de momentane beleving van wat er ook maar is, zonder er in mee te hoeven gaan, zonder correctie, zonder oordeel en/of zonder afwijzing. Waarbij sprake is van observatie van wat een situatie of ervaring met je doet als geheel of in een deel”. Dit betreft de observatie van zowel het geheel dat wij zijn als haar deelgebieden, zoals: fysieke sensaties, denken, voelen, zintuigelijke indrukken en gedrag.

Wat er is vs. verwachtingen

Volgens de eerder genoemde tradities is het huidig moment het enige moment. Dat klinkt misschien wat abstract, maar het is ook heel precies. Ga maar na, alleen nu weet je wat je denkt, voelt, waarneemt enz., je weet niet wat je straks waarneemt. Evenzo is wat je eerder hebt ervaren ‘niet-nu’. Of te wel: nu is nu, niet toen en niet dan. Veelal is onze afstemming op onze ervaringen redelijk voorspelbaar, zo zal de één regelmatig reageren vanuit een rust, terwijl de ander vaker vanuit stress reageert of niet weet hoe te reageren.
Zowel de positieve, neutrale, negatieve als overweldigende ervaringen zijn in het ‘hier en nu’ traceerbaar aanwezig. Mogelijkerwijs kunnen wij ons dan, in het ‘hier en nu’, bewust afstemmen op het ervarings-/gevoelsleven dat ons in positieve zin kan helpen. Vanuit een positieve basis zijn positieve toekomstverwachtingen eerder toegankelijk. Onderstaand een aantal voorbeelden om dit inzichtelijk te maken.

Voorbeelden

In het verleden is er ongetwijfeld het nodige misgegaan in je leven en gelukkig ook veel goeds. Dat samen heeft ertoe bijgedragen dat je in het ‘hier en nu’ kunt leven en functioneren. Nu kan het zo zijn dat je -bij veel tegenslag in het verleden- neigt naar weinig vertrouwen richting de toekomst (afb. rode cirkels). Was je leven regelmatig en weinig opwindend tot nu toe, dan is je verwachting naar de toekomst mogelijk ook zo (afb. grijze cirkels). Was je leven echter een aangename ervaring om uiteenlopende redenen, dan is je verwachting naar de toekomst waarschijnlijk een positieve (afb. groene cirkels). Wordt je leven gekenmerkt door traumatische gebeurtenis(-sen), dan heb je mogelijk weinig of geen idee over te toekomst (afd. blauwe en/of rode cirkel).

Wat kan je ermee

Begrip is het eerst wat ik hier wil noemen. Het is in mijn visie belangrijk om onszelf te begrijpen in de zin van: ‘hoe komt het dat ik “-doe wat ik doe-, wat ik vind dat ik vind en heb wat ik heb-“. Vervolgens is de vraag: “wat zou ik voor mijn toekomst willen en kunnen”.
Ons geloof in de toekomst -positief, neutraal, geen of negatief- kan zo stevig doordrongen zijn in ons denken, dat we daar ook naar leven. Evenzo kan iets dat gebeurd is zoveel impact hebben gehad, dat het duurt voor het min of meer weer naar de achtergrond gaat.

Omgang

Een eerste stap is te verkennen waar je je bevindt op de ‘ladder van afstemming in het hier en nu’. Zit je in het rode, blauwe of grijze gebied dan kan je verkennen hoe je naar het groene gebied zou kunnen komen. Zit je in het groene gebied dan is het veelal prima om je daar bewust van te zijn, dat is namelijk een prettige en stevige uitvalsbasis voor je toekomst.
Het klinkt misschien wat simpel ‘ga naar het groene gebied’, echter het is een alternatief en vooral fijn wanneer je ontdekt dat deze optie er (soms) ook is. Er zijn een paar voorbeelden te noemen om in het groene gebied te komen zoals: delen met fijne mensen om je heen, spel, dans, fijne herinnering, zang, meditatie, reflectie op lastige ervaring en/of een mindfulness oefening.

Belang

Het is prettig om in het ‘hier en nu’ te beseffen dat we toegang hebben tot ons ervarings-/ gevoelsleven. Zodat we dan niet enkel ‘volgzaam’ hoeven te doen aan wat we gewend zijn te doen, doch eerst na kunnen gaan wat onze opties zoal zijn. Er is -vanuit deze visie- blijkbaar meer regie mogelijk op onze ervaringswereld dan wij wellicht denken. Zo kan je bijvoorbeeld bij ‘niet weten wat je wil’ (blauwe of rode cirkel) de tijd nemen om na te gaan hoe je ook alweer bij of in een groene cirkel kunt komen. Vanuit de groene cirkels is het veelal eenvoudiger om vanuit jezelf te leven en aan te geven wat je wil en verwacht.

Resumé
Dit artikel maakt -enkel ter inspiratie- een verkenning op basis van kennis uit verschillende (oude) tradities, Somatic Experiencing, persoonlijke en cliëntenervaring en de Polyvagaal theorie. Het is als het ware een reis door ons als geheel met wat wij als mens zoal ter beschikking hebben.
De intentie hiervan is om onze inherente mogelijkheden te benoemen, ook al kunnen wij hier niet bij of niet altijd bij. Natuurlijk is het ook slechts een eenvoudige en korte verkenning waar boeken vol over geschreven zijn en waarschijnlijk nog te schrijven zijn. Het is vooral een uitnodiging voor wie zich aangesproken voelt om dit zelf te onderzoeken 🙂 of terzijde te leggen.

Karel van Nimwegen is werkzaam als Psychosociaal therapeut (Gestalt, Somatic Experiencing) en Coach bij hartsupport.nl en loopbaansupport.nl. De artikelen, blogs brengen veelal een beperkte doch zinvol geachte en of uitdagende toelichting van bepaalde psychosociale onderwerpen onder de aandacht, waarbij therapie en/of coaching perspectief kan bieden. Feedback is welkom.

keywords: hier en nu, aandacht, perspectief, alternatieven, positief, toekomst, keuzeruimte