Kracht van Illusie

In deze bijdrage met als thema ‘kracht van illusie’ volgt een verkenning naar het fenomeen illusie met name de overtuigende kracht ervan. Illusie staat hier voor het zich voordoen van beperkingen op basis van interpretaties, die vervolgens worden geprojecteerd op een ervaring. De illustratie toont een wellicht extreme variant met een negatieve verwachting, omgekeerd is dit ook mogelijk. In het onderstaande een korte en nadere verkenning van dit fenomeen.

Illusie

Er zijn nog al wat betekenissen voor illusie, zoals: zinsbegoocheling, kunstmatige voorstelling, droomwereld, enzovoort (uit: www.woorden.org). Voor deze verkenning wordt de volgende definitie aangehouden:
“de ervaring van een situatie waarvan de kenmerken of betekenis -deels of geheel- onjuist geïnterpreteerd worden onder invloed van bepaalde ervaringen en/of verwachtingen”.

Interpretatie

We interpreteren vrijwel de gehele dag; er is iets aan te hand, we zien iets, er gebeurt iets in ons, we lezen iets, en wat er ook maar is, we interpreteren waardoor we: én woorden geven aan wat er is, én dit heeft een bepaalde betekenis voor ons. Zodra een betekenis is toegekend, kunnen we bepalen ‘of en wat’ we ermee willen doen. Er zijn interpretaties die overeenstemmen met de realiteit en er zijn interpretaties die daarvan afwijken.

Gekleurd

Heel vanzelfsprekend worden onze interpretaties echter beïnvloed en gekleurd door onze ervaringen en verwachtingen. Onze interpretaties kunnen hierdoor een beetje, wat meer, of volledig naast de realiteit zitten. Als onze interpretatie niet overeenstemt met wat er werkelijk is, dan is sprake van een gehele of gedeeltelijke ‘illusoire waarneming’.

Kracht

De ‘kracht van illusie’ is dat ze echter zo overtuigend wordt ervaren. Wij geloven onze illusies en houden er soms zo aan vast, meestal totdat het tegendeel wordt ervaren of bewezen. Soms zit ons ‘geloof’ echter zo diep verankerd in ons onderbewustzijn, dan kunnen we geen weerstand bieden aan de interpretatie. Dit toont zich vaak in relaties als ‘het zich afsluiten’ of ‘verwijten, aanvallen’, terwijl wij dat in feite helemaal niet willen!

Verademing

Hoe pijnlijk soms ook voor ons ego-stuk; we hebben het soms gewoon verkeerd ingeschat. Het ontsluiten van of inzicht krijgen in je illusie, kan als een verademing worden ervaren. Zodra situaties minder zwart wit blijken dan wij denken, ontstaat er meer ruimte voor alternatieve interpretatie en evenzo voor onze omgang met situaties.

Omgang met illusie

Er zijn vele manieren van omgang. Het is vooral van belang om ons te beseffen hoe sterk wij geneigd kunnen zijn om te willen vasthouden aan wat wij zelf menen waar te nemen en geloven. Het is daarbij prettig dat wij met ons besef flexibel of relativerend kunnen omgaan. Vervolgens is het van belang om te erkennen dat de mogelijkheid van illusie zich wellicht voordoet. Om daarna te reflecteren op onze interpretatie in relatie tot een bepaalde situatie en eventuele oorzaken van een illusie te ontmantelen. Onbewust aangedreven interpretaties hebben veelal een dieper gelegen oorzaak en kunnen dan beter in een therapeutische setting worden verkend.

Karel van Nimwegen is werkzaam als Psychosociaal therapeut (Gestalt, Somatic Experiencing) en Coach bij hartsupport.nl en loopbaansupport.nl. De artikelen, blogs brengen veelal een beperkte doch zinvol geachte en of uitdagende toelichting van bepaalde psychosociale onderwerpen onder de aandacht, waarbij therapie en/of coaching perspectief kan bieden. Feedback is welkom.

Keywords: illusie, onbewust, ego, interpretatie, achterhaald, geloof, projectie