Belichaamd leven

Deze bijdrage verkent het fenomeen van onze lichamelijke aanwezigheid, hier ‘belichaamd leven’ genoemd. Blijkbaar is het soms, regelmatig of vrijwel geheel onmogelijk om aanwezig te zijn in ons lichaam, dit heeft zo zijn redenen maar ook zijn consequenties. Wat is dat eigenlijk belichaamd leven en wat levert dat op? Een korte verkenning naar dit bijzondere fenomeen wat wellicht meer belang heeft dan gedacht.

Lichamelijk aanwezig

Lichamelijk aanwezig ben je wanneer je innerlijk bewust bent van je lichaam zoals: je houding, de verschillende fysieke sensaties, gevoelens, gedachtes en ritmes, al dan niet gevolgd op zintuiglijke indrukken. Wanneer je lichamelijk aanwezig bent, doe je enkel nog wat je wilt doen. Misschien is een mooi voorbeeld als je hiervoor kijkt naar de natuur. Kijk je bijvoorbeeld naar een kat dan zet die bewust zijn ene poot voor de andere en zijn lichaam beweegt daarin gracieus mee; alles is gericht op die -steeds weer- ene beweging. Willen wij dit ook proberen dan helpt vertraagd bewegen ons, nu ‘moeten’ we wel met onze aandacht in onze beweging zijn en worden we ons hier bewust van.

Lichamelijk afwezig

Je zou lichamelijke afwezigheid ook onze automaat kunnen noemen. We zijn druk met van alles en nog wat, we bewegen ons wel maar zijn ons vrijwel niet bewust van onze beweging. Veelal zitten we -bij lichamelijke afwezigheid- met onze aandacht in onze gedachten wereld; wat we nog moeten doen, wat we hebben gedaan, waar we tegenop zien, wat we niet goed hebben gedaan, wat we nog kunnen verwachten, wat we als een probleem ervaren, enzovoort. Onze gedachten wereld absorbeert op deze wijze al onze aandacht en.. dit gebeurt vrijwel automatisch. We maken zo geen gebruik van de ruimte die ons lichaam ons te bieden heeft.

Belang van aanwezigheid

Wanneer je lichamelijk aanwezig bent, neem je jezelf ieder moment als geheel waar. Vanuit dit gewaarzijn ben je je bewust van wat er zich in je lichaam -met al haar deelaspecten- afspeelt. Wanneer je je niet (meer) hoeft te verzetten tegen wat er in je lichaam is, dan ben je aanwezig met wat er ook maar is. Zodra je aanwezig bent bij wat er ook maar is, ben je in het moment of in het ‘hier en nu’. Wanneer je in het moment bent, ben je je meest optimale zelf. Vanuit je meest optimale zelf is je omgang met het leven bijna gracieus, omdat je -vergelijk met beweging van de kat- bewust bent van elke gedachte, gevoel, sensatie, houding en beweging, terwijl die er is. Hier is sprake van regie, omdat er keuzeruimte is om wel of niet mee te gaan in wat er ook maar is.

Onrust

Vrij regelmatig blijkt dat onrust een symptoom is van onze lichamelijk afwezigheid. We maken geen gebruik van het momentane besef dat ons lichaam ons te bieden heeft, en onze maalstroom van gedachten neemt ons als het ware over. Aanleiding hiertoe kan van alles zijn, zoals: een probleem waar we geen oplossing voor weten, fysieke pijn die we lastig vinden, innerlijke verlangens die ontkend worden, woorden die onuitgesproken blijven. Niet in het minst speelt hierbij de gewoonte een rol om in onze gedachten wereld te verblijven, zonder de ruimere mogelijkheden van ons lichaam er in te betrekken… inclusief rust.

Lege of gevulde huls

Je zou kunnen stellen dat ons lichaam een ‘lege huls’ is, wanneer we haar niet ten volle bewust bewonen. We kennen waarschijnlijk ook de andere kant, onze ‘gevulde huls’; ons lichaam is gevuld met onze aandacht. Zodra we ons goed voelen in ons lijf, prettig bewegen, in een prettige omgeving, komen er woorden uit onze mond die ‘kloppend voelen’ en ons soms ook kunnen verbazen. Je zou kunnen zeggen dat er sprake is van ‘belichaamd communiceren’ met jezelf én met je omgeving. Zo is het meestal ook fijner om te luisteren naar iemand die belichaamd spreekt.

Resumé

Graag wens ik ons alleen een belichaamd leven toe. Natuurlijk besef ik mij terdege dat dit lang niet zo eenvoudig is als dat dit artikel mogelijk doet lijken. We hebben onze gewoonte patronen die soms zo hardnekkig zijn dat we hierbij hulp nodig hebben. Daarnaast hebben we -als we dat willen- een stevige dosis doorzettingsvermogen, mildheid voor wat zich ook maar voordoet én geduld nodig om lichamelijk aanwezigheid te integreren in ons bewustzijn.

Karel van Nimwegen is werkzaam als Psychosociaal therapeut (Gestalt, Somatic Experiencing) en Coach bij hartsupport.nl en loopbaansupport.nl. De artikelen, blogs brengen veelal een beperkte doch zinvol geachte en of uitdagende toelichting van bepaalde psychosociale onderwerpen onder de aandacht, waarbij therapie en/of coaching perspectief kan bieden. Feedback is welkom.

Keywords: aanwezig, gevuld, denkwereld, afstemming, belichaamd, walk my talk