Echt zijn toelaten

Wat is dat eigenlijk ‘echt’ zijn, bestaat het wel en wat doe je als je merkt dat je niet ‘echt’ bent? Dit artikel als verkenning naar een verlangen dat je mogelijk herkent, bij jezelf of bij anderen.

Echt

Wat is ‘echt’ zijn en wat kan je daarmee? Dit is een subjectieve beleving, jij en ik weten meestal heel goed wanneer we echt zijn. Zo weten we ook -meestal achteraf- dat we ‘niet echt’ waren, dat we wel iets deden of gezegd hebben, maar je was niet echt ‘jezelf’. Om je eigen ‘echtheid’ te verkennen haal ik er een aantal aspecten van echtheid bij: aanwezigheid, besef, betekenis, vrij van gewoonte en ontspannen.

Aanwezig

Aanwezigheid is een term uit de mindfulness, het staat voor in contact zijn met jezelf in het hier en nu. Je bent aanwezig, als je kunt toelaten wat er ook maar is. Primair is dit in jezelf en secundair met dat wat er is in je omgeving. Kenmerken van aanwezigheid zijn: weten hoe het met jezelf is als geheel, weten wat de situatie betekent waarin je verkeert, en weten hoe je daar nu (wel/niet) mee om kunt en wilt gaan.

Besef

Een ander woord voor weten is besef. Dat komt omdat er een weten is gebaseerd op kennis of ervaring, maar er is ook een weten dat gebaseerd is op besef van wat er hier en nu speelt. Wat speelt er in jou en mij op dit moment, wat speelt er in de situatie waarin wij verkeren. Zodra dit besef helder is weet je ook wat dit voor je betekent.

Betekenis

Zodra je aanwezig bent en besef hebt van jezelf plus de situatie waarin je verkeert, dan weet je wat dit voor jou betekent. Wanneer je weet wat iets voor je betekent, weet je ook hoe je je hiertoe kunt en wilt verhouden en wat er eventueel nog nodig is.

Vrij van gewoonte

Gewoontegedrag is iets dat bij ons mensen hoort en heel functioneel kan zijn. Nadeel van gewoonte-gedrag is dat het niet zomaar in iedere situatie passend is, terwijl dit toch vaak gebeurt. Zo zal de gewoonte* van ‘je terugtrekken als het spannend wordt’, praktisch kunnen zijn als je klein bent of in de minderheid. Maar als het bijvoorbeeld spannend wordt in een werkoverleg, dan is terugtrek gedrag niet effectief. (* er zijn vele gewoontes zoals: fel, agressief, aanvallend, timide, bagatelliseren, negeren, profileren, scoren, afwerend of instemmend gedrag, etc.)

Ontspannen

Een essentieel kenmerk van echt zijn, is dat je ontspannen bent en je vrij voelt; je bent gewoon wie je bent en je eigen staat van zijn is ontspannen. Zodra we merken dat we op ons gemak zijn, dat we de situatie als veilig ervaren, en dat het voelt als ‘ik mag gewoon zijn wie ik ben’ dan is ontspanning daar. Ontspanning is waarschijnlijk het meest wezenlijke aspect en duidelijke indicatie van echt zijn, waardoor je ook je zelf kunt uitdrukken.

Echt zijn

Wanneer je de bovengenoemde aspecten van ‘echt-zijn’ ervaart in je gevoel, lichaam en in je gedrag dan kan je zeggen dat je ‘echt’ bent. In feite ben je dan trouw aan jezelf; in contact met jezelf en doe je wat jou en de situatie past. Vaak is het genieten als je merkt dat je ‘echt’ bent :-).

Oordeelvrij

Om te voorkomen dat je echt of niet-echt, als oordeel ziet, nog het volgende. Het is vrijwel onmogelijk om continu ‘echt’ te zijn. Dus als je merkt dat je veel of weinig of vrijwel nooit ‘echt’ bent, laat dat dan vooral een constatering zijn. Je ervaring van niet echt, is een ingang voor reflectie en verkenning naar wat er precies speelt. Misschien kan dit artikel je een duwtje geven in de richting van meer echtheid in jouw leven.

Karel van Nimwegen is werkzaam als Psychosociaal therapeut (Gestalt, Somatic Experiencing) en Coach bij hartsupport.nl en loopbaansupport.nl. De artikelen, blogs brengen veelal een beperkte doch zinvol geachte en of uitdagende toelichting van bepaalde psychosociale onderwerpen onder de aandacht, waarbij therapie en/of coaching perspectief kan bieden. Feedback is welkom.

Keywords: echt-zijn, echt, vrij, gemak, ontspannen, aanwezigheid, masker